(Minghui.org) Tradycyjna chińska kultura jest rozległa i głęboka, lecz niektórzy uważają, że jej wartości są przestarzałe. Kiedyś ktoś zapytał mnie: „Jak te starożytne wartości mogą nam pomóc w erze nowoczesnej nauki i sztucznej inteligencji?”
To ważne pytanie, ponieważ skłania nas do refleksji nad związkiem starożytnej mądrości ze współczesnym społeczeństwem.
(ciąg dalszy części 1)
Tao Te Ching i jego mądrość
Starożytny chiński mędrzec Laozi napisał Tao Te Ching. Książka została przetłumaczona na wiele języków i jest dostępna na całym świecie. Wykorzystując 5000 słów, omawia pochodzenie świata, zarządzanie państwem, strategię wojskową, relacje międzyludzkie i wiele innych kwestii. Jej znaczenia są głębokie.
Pierwsza połowa książki koncentruje się na Tao, natomiast druga połowa na de (cnotach, cnocie). Tao, będące fundamentem świata, nie jest widoczne ani namacalne, lecz obecne wszędzie. „Było coś chaotycznego, co istniało przed niebem i ziemią… stanowiło początek nieba i ziemi. Nie znałem jego nazwy, więc nazwałem je Tao” – pisał Laozi.
Niebo, ziemia i wszystko w tym świecie funkcjonuje dzięki Tao, w tym dzień i noc, słońce i księżyc, cztery pory roku oraz nasze otoczenie.
Cnota (de) również jest bardzo ważna. Rzeczy wywodzą się z Tao, lecz są kształtowane przez cnotę; choć mają indywidualne formy, ich rozwój zależy od środowiska – wyjaśniał Laozi w Tao Te Ching. Tao kieruje naszym światem na poziomie fundamentalnym, podczas gdy cnota reguluje wzrost lub upadek w sposób praktyczny.
Tao Te Ching zawiera również zasady łatwe do zrozumienia i stosowania, które stały się znanymi chińskimi przysłowiami. Jedno z nich brzmi: „Najwyższa dobroć objawia się jak woda – przynosi korzyść wszystkim bez rywalizacji i pozostaje pokorna wobec wszystkich bez narzekania.” Inne mówi: „Prawo niebios nie ma upodobań i zwykle opiekuje się tymi, którzy postępują dobroczynnie.”
Laozi podkreśla, że Tao jest najważniejszą zasadą leżącą u podstaw świata, lecz cnota jest fundamentem. Kiedy człowiek przyjmuje cnotę, traktuje innych z dobrocią.
Holistyczne spojrzenie
Mając to na uwadze, można by zyskać perspektywę odmienną od tej, która panuje we współczesnej myśli. Zgodnie z relacją Laozi na temat Tao i cnoty, starożytni Chińczycy wierzyli w harmonię nieba, ziemi i ludzkości. Medycyna chińska stosuje to rozumienie naszych ciał fizycznych. Na przykład yin i yang są zrównoważone, podobnie jak pięć elementów połączonych z naszym światem. Ciało ludzkie ma również odpowiednie mechanizmy, które angażują nasze narządy wewnętrzne. Kiedy ta równowaga zostaje zakłócona, człowiek zaczyna chorować. Medycyna chińska dostosowuje ciało i resetuje równowagę, aby poprawić stan zdrowia danej osoby.
System meridianów w ludzkim ciele nie jest widoczny dla ludzkiego oka, ale można go wykryć za pomocą instrumentów. Metody takie jak akupunktura mogą skorygować brak równowagi u pacjentów i przywrócić zdrowie. Hipoteza Gai zakłada również, że żywe istoty na Ziemi wchodzą w interakcje ze swoim otoczeniem, tworząc złożony system, który utrzymuje warunki do życia na Ziemi.
Jest to zgodne z holistycznym punktem widzenia zaproponowanym przez Laozi w Tao Te Ching. "Istoty ludzkie podążają za ziemią, ziemia podąża za niebem, niebo podąża za Tao, a Tao podąża za naturą". Istoty ludzkie są częścią natury. Tylko dzięki posłuszeństwu prawu naturalnemu jednostka lub wspólnota może się rozwijać.
Ludzie w starożytnych Chinach mieli takie postrzeganie. Zamiast polegać na nowoczesnych instrumentach naukowych, badali przyrodę z szacunkiem i mieli tendencję do rozważania fundamentalnych kwestii. "Wszystko na tym świecie zaczyna się od substancji, którą widzimy; substancje, które możemy zobaczyć, zaczynają się od istnienia, którego nie możemy zobaczyć" – napisał Laozi. Dlatego, aby zrozumieć nasz świat na głębszym poziomie, musimy poznać leżące u jego podstaw istnienie.
To zrozumienie jest widoczne w innym starożytnym chińskim klasyku, I Ching, który mówi: "To, co jest poza tym, co możemy zobaczyć, nazywa się Tao; To, co widzimy, nazywa się implementacją".
Ten ciekawy związek dostrzegli również zachodni naukowcy. Kiedy w 1947 roku znany duński fizyk Niels Bohr został odznaczony Orderem Słonia, jego herb zawierał symbol yin-yang i łacińską sentencję contraria sunt complementa (przeciwieństwa się uzupełniają).
Jednym z jego głównych osiągnięć była dziedzina mechaniki kwantowej i to, że przedmioty mogą być analizowane oddzielnie pod kątem sprzecznych właściwości. Zrozumienie to było wielkim przełomem w analizie struktury atomu oraz nauki i natury.
Podążając tą drogą, można uzyskać nową perspektywę, od teorii kwantowej do relacji między ciałem ludzkim, społeczeństwem i ciałem kosmicznym. Połączenie systemu binarnego i I Ching może służyć jako pomost dla nauki i filozofii. Jest to również skrzyżowanie dwóch ścieżek badania zjawisk przyrodniczych i celu życia. Można znaleźć cenne wskazówki zawarte w starożytnej mądrości.
Studium przypadków
Koncepcja Tao w starożytnej kulturze chińskiej może być interpretowana jako podstawowe zasady stojące za naszym światem fizycznym i społeczeństwem ludzkim. W epoce nowożytnej przejawia się również w dwóch filarach naszego społeczeństwa – technologii naukowej i działalności gospodarczej.
Shibusawa Eiichi, japoński magnat biznesowy znany jako "Ojciec japońskiego kapitalizmu" założył i zbudował ponad 500 banków, a także korporacji biznesowych. Uważał, że moralność i ekonomia są ze sobą zgodne, a w rzeczywistości nierozłączne.
W "Analektach i liczydle" Shibusawa odnosi się do moralności w "Analektach Konfucjusza" i ekonomii jako do liczydła. Uważał, że istnieją dwa rodzaje moralności: pasywna i czynna. Pierwszym z nich jest powstrzymywanie się od złych uczynków, a drugim czynienie dobrych uczynków. Powiedział, że moralność jest niezbędna dla ekonomii, a ekonomia jest niezbędna dla aktywnej moralności. Innymi słowy, nie ma ekonomii bez moralności i nie ma moralności bez ekonomii (ponieważ życie ludzi powinno być wolne od zmartwień ekonomicznych).
Innym przykładem są cztery gospodarki azjatyckich tygrysów, a mianowicie Korea Południowa, Tajwan, Singapur i Hongkong. Wszystkie te podmioty gospodarcze rozwijały się gwałtownie w latach 1950-1990. W rzeczywistości byli pod silnym wpływem tradycyjnej kultury chińskiej, zwłaszcza wartości konfucjańskich. Od ładu społecznego, edukacji po etykę biznesu, kładą nacisk na uczciwość, pracowitość, oszczędność, szacunek dla nauczycieli i odpowiedzialność rodzinną. Stworzyło to solidne podstawy dla stabilności społecznej i rozwoju gospodarczego.
Tradycyjna kultura chińska jest otwarta i inkluzywna. Podczas chińskich dynastii współistniały różne systemy wierzeń, w tym buddyzm, chrześcijaństwo, konfucjanizm i taoizm. Podobnie, sukcesy Czterech Azjatyckich Tygrysów potwierdziły, że tradycyjna kultura stanowi żyzny grunt dla mądrości, produktywności i zrównoważonego rozwoju we współczesnej cywilizacji.
Trzecim przykładem jest Falun Dafa, system medytacyjny, który powstał w Chinach i jest praktykowany przez około 100 milionów ludzi na całym świecie. Dzięki zasadom Prawdy-Współczucia-Wyrozumiałości i pięciu zestawom ćwiczeń, praktyka ta poprawiła umysły i ciała ludzi ze wszystkich środowisk. To z kolei przyniosło dobrobyt i stabilność społeczeństwom na całym świecie.
Chociaż Falun Dafa było tłumione przez Komunistyczną Partię Chin (KPCh) przez ostatnie 26 lat, praktykujący wytrwali w swojej wierze i podtrzymywali tradycyjne wartości. Ich pokojowy sprzeciw wobec okrutnych prześladowań w Chinach i poza jego granicami nie tylko pokazał ich odwagę i wewnętrzną siłę, ale także dał dobry przykład naszemu społeczeństwu i przyszłości.
Tekst oryginalny ukazał się w wersji anglojęzycznej na stronie en.Minghui.org dnia 20 października 2025 roku.
Copyright © 1999-2025 Minghui.org. Wszelkie prawa zastrzeżone.
