​Znaczenie tradycyjnych kolorów (część 6)

(Minghui.org)

(kontynuacja części 5)

Kolor niebieski

W środowisku wolnym od zanieczyszczeń niebieski to największy obszar koloru, jaki widzą ludzie wychodząc z domu, ponieważ jest to podstawowy kolor ogromnego nieba. Kolor nieba, jak wiemy, nie jest jednym niezmiennym błękitem. W dzień jest błękitny, w nocy ciemnoniebieski, a wraz ze zmianą pór roku i pogody przybiera czasem fioletowo-niebieski, czasem lazurowy kolor. Wiele grup etnicznych wierzy w harmonię nieba i ziemi i jest świadomych istnienia na ziemi kamienia szlachetnego, który zdaje się odzwierciedlać kolor nieba. Odzwierciedla całą gamę odcieni niebieskiego, takich jak ciemnoniebieski, błękitny, fioletowo-niebieski, zielono-niebieski i tak dalej. Ten kamień szlachetny nazywany jest po chińsku „qingjin shi”, a na zachodzie „lapis lazuli”.

Qingjin shi (lapis lazuli)

Od czasów starożytnych różne grupy etniczne zdawały się uznawać, że ten rodzaj kamienia szlachetnego symbolizuje rozległy i święty kosmos. Tysiące lat temu, zarówno Sumerowie, jak i starożytni Egipcjanie, a także rdzenni Indianie po drugiej stronie globu, wszyscy cenili lapis lazuli jako coś niezwykle cennego. Używano go w rytuałach ofiarnych, ceremoniach uwielbienia czy rytuałach wypędzania demonów. Tradycje te były głęboko zakorzenione w kulturach, a niektóre z ich aspektów przetrwały i były kontynuowane przez inne cywilizacje, nawet po zniknięciu tych pierwotnych cywilizacji. Przykładowo, aż do czasów dynastii Qing w Chinach (1644–1912), podczas wielkich ceremonii ku czci niebios cesarz nosił ciemnoniebieski oficjalny strój dworski i łańcuszek ze 108 koralików lapis lazuli. Wszyscy wiemy, że na naszej planecie występuje mnóstwo niebieskich minerałów i sporo kamieni szlachetnych ma „błękitny” kolor. Dlaczego więc „lapis lazuli” jest tak wyjątkowy? Ponownie, powód leży w jego wyjątkowym połączeniu z bogami i buddami. Oto kilka przykładów. Bóg księżyca w mitologii Mezopotamii w Akadzie, Asyrii i Babilonie nazywany jest „Grzechem” (po sumeryjsku „Nannar”). Legenda głosi, że miał on szczególną cechę twarzy, to znaczy, że jego broda była zrobiona z lapis lazuli. Podobnie w starożytnym Egipcie wierzono, że ciało boga wykonane jest ze złota, a włosy boga z lapis lazuli. „Ra” było w starożytnym Egipcie głównym imieniem Boga Słońca. Był także czczony jako twórca wszystkiego. Starożytni Egipcjanie wierzyli, że bóg ten miał złote ciało i włosy z lapis lazuli.

Chińczycy nie mieliby problemu ze zrozumieniem, że bogowie mają złote ciała i niebieskie włosy, ponieważ tak przedstawiana jest większość wizerunków i posągów Buddy.

Istnieje również rodzaj pigmentu używanego w sztuce buddyjskiej, zwany „niebieską głową buddy” lub błękitem buddy” do barwienia włosów posągów lub portretów Buddy. „Błękit buddy” może być wykonany z różnych surowców, takich jak proszek azurytowy, proszek lapis lazuli lub mieszanina obu.

Ultramaryna zastosowana do włosów posągu Buddy jest bardzo nasycona i ciemna, co tworzy uderzający kontrast ze złotem. W starożytności, aby lepiej odzwierciedlić niebieski odcień na głowie złotego ciała, używano pigmentów wykonanych z rafinowanego proszku lapis lazuli.

Jednak ze względu na wysoki koszt takich pigmentów, ich zastosowanie w zachodnich regionach Chin, gdzie buddyzm miał wielki wpływ było głównie widoczne na małych i średnich relikwiach buddyjskich. W innych rejonach Chin, od tysiąca lat, ludzie jako surowca do wytwarzania podobnych pigmentów, w dużej mierze używali azurytu. Oczywiście, jest wiele posągów Buddy w których włosy nie są farbowane. Jednak w Tybecie pigmenty wykonane z rafinowanego proszku lapis lazuli były szeroko stosowane w ręcznie rysowanych obrazach thangka.

Posąg Buddy Bukuchi Tathagata umieszczony w Świątyni Narodzenia Renhuain w mieście Tamana w prefekturze Kumamoto w Japonii. Ten Budda, jeden z pięciu tantrycznych Tathagatów, przewodzi północnemu Rajowi Lotosu. Wszystko jest złote, z wyjątkiem włosów niebieskich, co jest główną cechą sztuki buddyjskiej

Ultramaryna to ciemnoniebieski pigment często używany w sztuce zachodniej. Podobnie jak na Wschodzie, oryginalny pigment ultramarynowy otrzymywano przez zmielenie na proszek lapis lazuli. Był to najwspanialszy i najdroższy błękit używany przez malarzy renesansu i często był używany w szatach Najświętszej Marii Panny, aby symbolizować świętość i pokorę. Pigment taki wykorzystywano także w tradycyjnych obrazach przedstawiających Boga i Jezusa.

Dziewica Maryja, Matka Jezusa, namalowana przez włoskiego malarza Giovanniego Battistę Salvi da Sassoferrato około 1654 roku. Ultramarynowy błękit użyty w obrazie powstał poprzez zmielenie lapis lazuli na drobny proszek

Obraz olejny „L’Apparition du Christ aux pèlerins d’Emmaüs” francuskiego malarza Laurenta de La Hyre z 1656 roku. Ubranie Jezusa zostało pomalowane ultramarynowym niebieskim pigmentem z proszku lapis lazuli

Stosowanie pigmentów wytwarzanych z cennych surowców, takich jak złoto i lapis lazuli, było dość powszechne w dziełach religijnych od czasów starożytnych. Ludzie często myślą, że dzieje się tak z powodu czci ludzi dla bogów, dlatego w obrazach używa się drogich materiałów, aby oddać bogom cześć.

Chociaż to prawda, pokazuje to jedynie szacunek dla bogów na poziomie powierzchniowym. O wyborze tych materiałów zdecydowała nie tylko ich wysoka cena, ale także związane z nimi konotacje. Tak naprawdę, wszystko ma inteligencję i wszystko ma głębszy powód swego istnienia, nawet surowce. Z oświeconym umysłem można z czasem zrozumieć tego typu konotacje.

Należy również zauważyć, że przed dynastiami Ming i Qing lapis lazuli nie był nazywany w języku chińskim „qingjin shi”. Dzieje się tak dlatego, że lapis lazuli od czasów starożytnych w Chinach był zawsze importowany z innych krajów. W różnych okresach i miejscach nadano mu różne nazwy, a także można go było pomylić z innymi niebieskimi minerałami. Takie zamieszanie można było zobaczyć w chińskich starożytnych klasykach. Kiedy jednak odniesiemy się do literatury przedmiotu w językach obcych, to zamieszanie to można łatwo załagodzić.

Weźmy na przykład „Mistrza Medycyny i Króla Światła Lapis Lazuli”. Nazywa się go „Maître guérisseur de la Lumière de Lapis-lazuli” po francusku i „Maestro della Medicina dalla Luce Lapislazzuli” po włosku. Raj, któremu przewodniczy, znany jest jako „Liuli Shijie” po chińsku, „Wschodnia Czysta Kraina Czystego Lapisu Lazuli” po angielsku, „Terre pure de pur lapis-lazuli” po francusku i „Pura terra di puro Lapislazzuli” po włosku. Odpowiednikiem słowa „Liuli” jest w tych trzech językach obcych „Lapis lazuli”. Najwyraźniej „lapis lazuli” to to, co dzisiaj w języku chińskim nazywamy „qingjin shi”.

Budda Medycyny (Bhaiṣajyaguru) siedzi ze skrzyżowanymi nogami, a Bodhisattwa stoi po obu stronach. Pełna nazwa Buddy Medycyny to „Budda Medycyny Kryształowego Promienia Lapis Lazuli”. W buddyzmie błękit lapis lazuli jest kolorem ciała Buddy Medycyny

Albo „Liuli Shijie”, albo „Wschodnia Czysta Kraina Czystego Lapis Lazuli” to tylko nazwy, które znamy w tym ludzkim świecie, a „Czysty Lapis Lazuli” w wyższych sferach nie jest tym samym, co tutaj, w świecie śmiertelników. Minerały w świecie śmiertelników są raczej nieczyste i dalekie od cennych skarbów zapisanych w starożytnych buddyjskich klasykach. Chociaż lapis lazuli jest uważany za jeden z siedmiu skarbów buddyzmu i niezwykle ceniony przez jubilerów, wszystkie autentyczne praktyki kultywacji od czasów starożytnych wymagały od praktykujących porzucenia przywiązań do materialnych wygód i dóbr. Dzieje się tak dlatego, że najważniejsze jest udoskonalenie własnego charakteru i cnót oraz wzmocnienie prawej wiary w Bogów i Buddów.

* * *

W tej serii artykułów omówiono tylko kilka typowych, reprezentatywnych tradycyjnych kolorów, pozostawiając wiele innych pominiętych. Główną kwestią, którą chcę podkreślić, jest to, że tradycyjnym kolorem Chin nie jest ostra, olśniewająca czerwień, która jest dziś tak nadużywana w komunistycznych Chinach.

Studiując historię, odkryliśmy, że prawdziwe tradycyjne kolory są ściśle powiązane z Bogami, Buddami, niebem i ziemią. Niezależnie od tego, czy jest to „złote ciało” czczone w buddyzmie, czy „fioletowe qi” szanowane w taoizmie, kolory te wywołują u ludzi bardzo pozytywne odczucia. Wydają się szlachetne i uroczyste, niezwykłe i eleganckie. Dla kontrastu, przyziemne troski związane z codziennymi błahostkami oraz pogoń za sławą i zyskiem w świecie śmiertelników nazywane są po chińsku „czerwonym pyłem”, a miejsca, w których przeważają sprawy związane z seksem i nadużywaniem narkotyków, są często określane jako dzielnice „czerwonych latarni”. Najwyraźniej ludzie mają podobne odczucia co do kolorów.

Oczywiście, wszystkie kolory mają swoje zastosowania i można je odpowiednio wykorzystać w całej gamie zastosowań. Nie próbuję też wzbudzać nienawiści do koloru czerwonego jako takiego, ponieważ czerwień przejawia się również na różnych poziomach i w różnych wymiarach, w różnych formach czerwieni. To, z czym się nie zgadzam, to nadużywanie jednego koloru do szkodliwych celów, jak na przykład irracjonalny i ślepy kult ostrego koloru czerwonego w dzisiejszych komunistycznych Chinach.

Mam nadzieję, że ta seria artykułów da nową perspektywę osobom, które szanują tradycyjne kolory i doceniają ich głębokie znaczenia. Mam nadzieję, że znów będziemy mogli cieszyć się pięknem i blaskiem naszej tradycyjnej kultury, która w zmodernizowanym, humanistycznym środowisku, w którym dziś żyjemy, w dalszym ciągu niestety ulega przygaszaniu.

Bibliografia:

Zhao Ming Wen Xuan (Wybór Wyrafinowanej Literatury) opracowany za czasów dynastii Północnej i Południowej

Shi Ji (Zapisy Wielkiego Historyka) „Podstawowe kroniki Qin Shihuanga” autorstwa Sima Qian z Zachodniej Dynastii Han

Guochu Shiji, autorstwa Liu Chena z dynastii Ming

Shuowen Jiezi autorstwa Xu Shena ze Wschodniej Dynastii Han

Qing Bai Lei Chao, opracowanie: Xu Ke, Republika Chińska 

Fayuan Zhulin, encyklopedia buddyjska opracowana w roku 668 przez Daoshi

Ling Gui Zhi, trzytomowa powieść fantasy autorstwa Xun z Eastern Jin

Lunheng, obszerny klasyczny chiński tekst autorstwa Wang Chonga ze Wschodniej Dynastii Han

Taiping Guangji, zbiór opowiadań zebranych we wczesnej dynastii Song

Hortus deliciarum, Herrade de Landsberg, XII wiek

Księga Apokalipsy Jana Apostoła, I wiek

La valeur de l'or dans la pensée égyptienne autorstwa François Daumas, 1956

Kompendium Materia Medica, chińskiego tomu zielarstwa napisanego przez Li Shizhen z dynastii Ming

Shiming, chiński słownik, w którym zastosowano glosy fonologiczne Liu Xi ze Wschodniej Dynastii Han

Tongdian, chińska historia instytucjonalna i tekst encyklopedii autorstwa Du You z dynastii Tang 

I Ching (Księga Przemian)

Księga Późniejszego Han, autorstwa Fan Ye z Dynastii Południowej

Guan Fo Sanmei Hai Jing, powszechnie znana również jako „Sutra Morska Samadhi”.

(Koniec)

Tekst oryginalny ukazał się w wersji anglojęzycznej na stronie en.Minghui.org dnia 23.10.2021 r.

Dostępna wersja po angielsku

Dostępna wersja po chińsku