​Włosy i tradycyjna chińska kultura

(Minghui.org) Tradycyjna chińska kultura wywodzi się z boskości. Widać to we wszystkich aspektach kultury, w tym w sposobie noszenia włosów przez Chińczyków.

Włosy: dar od boskich istot

Wiele kultur na całym świecie dzieli się legendami o tym, jak boskie istoty stworzyły ludzi, ale każda historia opowiada o innej grupie boskich istot i innej serii wydarzeń. Te różne początki mogą być widoczne w ludzkich włosach.

Na przykład, Azjaci mają zwykle proste czarne włosy, podczas gdy ludzie rasy kaukaskiej często mają włosy blond lub brązowe, a ludzie pochodzący z Afryki mają włosy cienkie, kręcone i czarne - odzwierciedla to, jak różne boskie istoty stworzyły różnych ludzi na swój obraz i podobieństwo.

Istnienie włosów podważa również teorię ewolucji Darwina. Z ewolucyjnego punktu widzenia włosy pełnią trzy funkcje: latem ochrona przed słońcem, zatrzymywanie ciepła zimą i ogólna atrakcyjność.

Ludzie jednak przeczą tym trendom. Gdyby włosy były potrzebne do ochrony przed słońcem i do zatrzymywania ciepła, ewoluowalibyśmy, aby mieć włosy lub futro na całej twarzy, tak jak mają to małpy, ponieważ anatomicznie mamy tu taką samą potrzebę jak one. Na naszych twarzach jednak, tam gdzie małpy mają futro, są zauważalnie bezwłose obszary. Jednocześnie, ludzie łysi wydają się dobrze żyć bez ochrony głowy przed słońcem i zimnem.

Kolejną zagadką w ramach ewolucji są brwi, które w jakiś sposób rosną wolniej, niż włosy na naszych głowach i mają też inny kształt.

Jeśli jednak wyjdziemy poza ramy włosów jako potrzeby ewolucyjnej i pomyślimy o włosach jako produkcie inteligentnego projektu, zjawiska te mogą być łatwiejsze do zrozumienia. A jeśli spojrzymy wstecz na starożytne legendy odnoszące się do włosów na naszych głowach, odkryjemy, że w naszych warkoczach jest coś więcej, niż wygląda to na pierwszy rzut oka.

Włosy i wiek

W starożytnych Chinach włosy były często używane jako symbol wieku. Na przykład dziecko było często określane jako "żółtowłosy" chłopiec lub dziewczynka, ponieważ włosy chińskich dzieci były zwykle rzadsze i żółtawo-brązowe. Gdy dorastały, ich włosy stawały się gęste, czarne i lśniące.

Włosy i dorastanie

Uznawano, że dziewczynka osiąga dojrzałość w wieku 15 lat. Innym słowem określającym 15-letnią dziewczynę było jiji - co tłumaczy się jako "potrzeba spinki do włosów". Zwyczajowo kobiety upinały włosy dopiero po osiągnięciu pełnoletności.

Chłopiec osiągał dojrzałość w wieku lat 20, kiedy to nazywano go ruoguan, czyli kimś, kto jest "gotowy by nosić kapelusz". Odnosi się to również do fryzury, ponieważ mężczyźni mieli długie włosy i po osiągnięciu dojrzałości musieli je wiązać, aby zmieściły się pod kapeluszem. Obchodzenie ceremonii uznania za dorosłego 20-letniego mężczyzny obejmowało "ukoronowanie" go po raz pierwszy kapeluszem.

Włosy i osoby starsze

Starsi Chińczycy mieli siwe lub białe włosy, a jeśli ktoś się starzeje, włosy znowu mogą stać się żółtawe. Możemy to zobaczyć w kontekście wiersza poety z dynastii Jin, Tao Yuanminga:

„Zarówno starzy i pożółkli, jak i młodzi z luźnymi włosami byli zadowoleni".

Jednak nie wszyscy ludzie siwieli. Ci, którzy stosowali praktyki duchowe, często stanowili wyjątek. Zhang Sanfeng, znany taoista, który żył w czasach dynastii Song, Yuan i Ming, kiedyś udzielił kilku rad cesarzowi Yongle z dynastii Ming dotyczących długiego życia.

„Miej spokojny umysł z niewielkimi ziemskimi  pragnieniami, a osiągniesz długowieczność" - napisał.

Ta tradycja samodoskonalenia jest kontynuowana przez dzisiejszych praktykujących Falun Dafa, system medytacji oparty na zasadach Prawdy, Życzliwości i Cierpliwości.

Artykuł w Minghui opowiada o starszej kobiecie, która po podjęciu praktyki odzyskała młodzieńczy wygląd i mnóstwo energii. Odzyskała również czarne włosy. Zauważywszy, że była w stanie z łatwością uprawiać warzywa i sprzedawać je na targu, większość klientów myślała, że ma zaledwie 50 lat. Ilekroć tak się działo, kobieta uśmiechała się i mówiła ludziom, że ma już 83 lata.

Włosy i wiek w literaturze

Niemniej jednak, kolor włosów był powszechnie używany w odniesieniu do wieku danej osoby, co widać w niektórych słynnych wierszach.

„Czytaj do północy, kontynuuj o pierwszym brzasku / Nie uczysz się, gdy twoje włosy są czarne, będziesz płakać, gdy będziesz biały" - napisał Yan Zhenqing z dynastii Tang.

Li Bai, jeden z najbardziej znanych poetów w Chinach, napisał następujące wersy:

„Czy nie widziałeś rodziców, którzy stoją przed lustrem i opłakują swoje kosmyki / Hebanowe w zaraniu życia, teraz wyblakłe niczym szron o zmierzchu?".

Fryzury

Chiny, od czasów starożytnych były również znane jako Huaxia. Według Kong Yingda, uczonego z dynastii Tang, xia oznacza wielki kraj z wielkimi rytuałami i obrzędami, podczas gdy Hua odnosi się do elegancji ubioru i pisma.

Zróżnicowane i różnorodne fryzury noszone zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety pokazują tę elegancję i są znakiem rozpoznawczym chińskiej kultury dotkniętej boskością.

Fryzury dziecięce

Zwyczaje dotyczące sposobu noszenia włosów istniały począwszy od najmłodszych lat. W przypadku dziewczynek poniżej siódmego roku życia i chłopców poniżej ósmego roku życia, włosy były luźne, bez żadnych spinek czy wiązań. Następnie, aż do osiągnięcia przez dzieci wieku 15 lat, ich włosy były rozdzielane na środku i wiązane po obu stronach głowy, w stylu zwanym zongjiao lub kozimi rogami. W rzeczywistości, wyrażenie "przyjaciele z zongjiao" jest powszechnie używane w odniesieniu do dwóch osób, które przyjaźnią się od dzieciństwa.

W wieku 15 lat włosy wiązane były w jedną wiązkę. Dziewczęta, jak wspomniano w powyższej definicji jiji, upinały włosy po raz pierwszy.

Fryzury na przestrzeni dynastii

Fryzury noszone przez dorosłych różniły się w zależności od dynastii. Mo Shang Sang z dynastii Han opisał młodą kobietę, Luo Fu, która nosiła "na głowie opadający  kok z perłowymi kolczykami".

Mulan Ci, z Północnej i Południowej Dynastii opisywała Mulan „czeszącą swoje przypominające chmury włosy, a następnie, przed lustrem, umieszczającą w nich żółty kwiat".

Wiele z tych fryzur miało boskie pochodzenie. Według Zhi Hu Zi, Królowa Matka odwiedziła pewnego razu cesarza Wu z dynastii Han. Będąc pod wrażeniem mody niebios, która nie przypominała niczego, co kiedykolwiek widział na ziemi, cesarz nakazał damom cesarskiego dworu naśladować fryzurę bogini. Nazwał tę fryzurę "latającym bajkowym kokiem".

Innym przykładem fryzury o nieziemskim pochodzeniu był „zaczarowany kok węża". Fryzura ta została podobno odkryta przez Lady Zhen, żonę cesarza Wen z Wei, gdy pewnego dnia zobaczyła w pałacu zielonego węża przekształcającego się w coś w rodzaju koka.

Istniały również "strzelisty kok" i "kok z halcyonowych chmur" - style dynastii Sui, które przywoływały eteryczne mgły boskich królestw, wydające się unosić bez wysiłku wokół głowy noszącego.

Szczytowym okresem chińskiej kultury była dynastia Tang, a wraz z nią wyszukane fryzury. W modzie były wówczas zarówno spiralny kok, jak i węzeł lilii, ale najbardziej kultowymi fryzurami epoki były koki "odwrotnie wiązane", w których kok zaczynał się od kucyka na czubku głowy, a następnie był wiązany w ozdobny sposób, czasem wokół różnych narzędzi do modelowania. Godne uwagi fryzury z odwróconym wiązaniem obejmowały "kok z podwójnym ostrzem", "kok podniebny" i "kok sycee".

Zanhua Shinü Tu (Damy dworu ozdobione kwiatowymi ornamentami), autorstwa Zhou Fang i Daolian Tu (Damy dworu przygotowujące nowo utkany jedwab), autorstwa Zhang Xuan przedstawiają sceny z czasów dynastii Tang.

Kobiety mają na tych obrazach pełne, okrągłe twarze i pulchne, zdrowe ciała, a także noszą wspaniałe ubrania i fryzury, które są wysoko nad ich głowami. Wraz z biżuterią ze złota, srebra, jadeitu i innych cennych materiałów, uosabiały elegancką i luksusową estetykę dobrze prosperującej dynastii Tang.

Han Xizai Yeyan Tu (The Night Revels of Han Xizai), ilustruje scenę z okresu Pięciu Dynastii - okresu poprzedzającego dynastię Song. Na tym obrazie kobiety miały wysokie koki związane z tyłu głowy i nosiły w nich szereg delikatnych akcesoriów do włosów. Ogólny wygląd sprawia wrażenie ożywionej gracji.

W czasach dynastii Song, damy dworu cesarza Lizonga nosiły na głowach wysokie koki, które nazywano "wysokimi stożkowymi kokami". Jinci, świątynia zbudowana w czasach dynastii, posiadała kobiece posągi mające tą fryzurę.

Pod wpływem świętych koron buddyzmu i lotosowych diademów taoizmu, ludzie w Tang i Song lubili również nosić własne diademy i pierścienie z wizerunkami kwiatów lotosu, feniksów i innych pomyślnych symboli.

W czasach dynastii Song, trend na kobiece nakrycia głowy nazywany był "widokami pór roku", w których kobiety przystrajały swe fryzury w sezonowe kwiaty. Cztery kwiaty, których używano, to kwiaty brzoskwini na wiosnę, kwiaty lotosu na lato, chryzantemy na jesień i kwiaty śliwki na zimę - każde na swój sposób wzniosłe.

Kultywujący duchowość mieli własne fryzury, które odróżniały ich od reszty społeczeństwa. Mnisi i mniszki golili głowy do gołego ciała i nosili kozaki jako znak ich zaangażowania w uwolnienie się od doczesnych trosk. Taoiści mają unikalny kok, który noszą wraz z odpowiednimi szatami.

Z drugiej strony, utrata tradycyjnej kultury w naszym nowoczesnym społeczeństwie może być również widoczna w ludzkich fryzurach. W dzisiejszych czasach wiele osób nosi egzotyczne i rozczochrane fryzury. Jeśli nadal będziemy tak postępować jako społeczeństwo, możemy zapomnieć, skąd pochodzimy i jak tam wrócić.

Włosy i zdrowie

Chociaż włosy rosną na skórze, są dobrze połączone z ciałem. Pod mikroskopem włosy są cylindrycznym trzonem składającym się z kilku warstw. Kiedy Wielki Niebiański Obwód danej osoby zostanie otwarty, energia przepłynie przez każdą część ciała, w tym przez każdy z tych małych cylindrów.

Chińska medycyna uważa, że włosy są związane z krwią i z nerkami. Niektóre popularne powiedzenia w medycynie chińskiej pokazują te powiązania, takie jak „krew rodzi włosy" i „stan nerek można zobaczyć we włosach".

Lekarze medycyny chińskiej stosują czteroetapowy proces badania: najpierw przyglądają się pacjentowi i próbują znaleźć wszelkie widoczne anomalie. Następnie nasłuchują wszelkich sygnałów dźwiękowych świadczących o stanie pacjenta. Następnie proszą pacjenta, aby opowiedział im o swoim stanie, a na koniec mierzą puls pacjenta.

Włosy są częścią fazy patrzenia na diagnozę i użyteczną wskazówką dla lekarzy chińskiej medycyny, aby zidentyfikować wszelkie dolegliwości. Włosy zdrowego Chińczyka są czarne i lśniące, podczas gdy włosy osoby niezdrowej są często żółtawe i suche. Podobnie jak uschnięta trawa, są łamliwe i podatne na rozdwajanie.

Włosy i charakter

Wygląd danej osoby, w tym włosy, może odzwierciedlać jej charakter.

Na przykład, osoby o gęstych włosach mogą być wytrwałe lub uparte. Z drugiej strony, osoby o cienkich i delikatnych włosach mogą być bardziej rozważne i mieć złożone umysły.

Ludzie z linią włosów bliżej czubka głowy mogą być bardziej otwarci i mądrzy.

Większość ludzi ma płaską lub zaokrągloną linię włosów, ale niektórzy ludzie mają tzw. wdowi szczyt. Osoby te mogą być podatne na zły humor.

Opowieści o włosach

Kulturowe znaczenie włosów dla Chińczyków można również dostrzec w tym, jak często są one przedstawiane w literaturze.

Lin Xiangru, wysoki urzędnik Zhao w okresie Walczących Królestw w Chinach, miał włosy  budzące emocje.

Kiedy król potężnego narodu Qin zaoferował wymianę 15 swoich miast za cenny jadeitowy dysk Heshi należący do króla Zhao, król Zhao obawiał się, że król Qin nie dotrzyma warunków umowy. Lin zgłosił się na ochotnika, by udać się do Qin i sprawdzić, co się u króla dzieje.

Kiedy przybył na miejsce, odkrył, że król Qin pokazywał jadeit swoim urzędnikom i damom, nie mając zamiaru ofiarować w zamian miast. Lin wziął jadeitowy dysk do ręki i „wpadł w taką wściekłość, że włosy stanęły mu dęba i prawie spadł mu kapelusz". Oskarżył króla Qin o niedotrzymanie obietnicy. Ostatecznie udało mu się bezpiecznie zabrać jadeitowy dysk z powrotem do Zhao.

Yue Fei, jeden z najsłynniejszych generałów w historii Chin, również miał wyraziste włosy. Pewnego razu napisał o inwazji Dżurdżenów i związanym z nią upokorzeniu: „Moje włosy stają dęba w gniewie i strącają mi kapelusz".

Inna historia dotyczyła Cao Cao, przedostatniego wielkiego kanclerza Wschodniej Dynastii Han. Pewnego razu, gdy dojrzała pszenica, wydał rozkaz, aby żołnierze nie niszczyli upraw pszenicy i zadekretował, że każdy, kto naruszy ten zakaz, zostanie stracony.

Jednakże pewnego dnia, jego własny koń spłoszył się i zdeptał pole pszenicy. Kiedy Cao chciał popełnić samobójstwo, jego doradca powstrzymał go, mówiąc, że nie może tego zrobić, ponieważ wtedy ich armia nie będzie miała przywódcy. Ponieważ w starożytności ludzie cenili swoje włosy jak własne ciało, Cao obciął je w ramach środków dyscyplinarnych.

Sun Jing, również z dynastii Han, bardzo gorliwie się uczył. Aby nie zasnąć, przywiązywał włosy do belki podtrzymującej jego dom. Za każdym razem, gdy zasypiał, jego włosy szarpały belkę i budziły go. Dzięki tej metodzie nauki stał się wielkim uczonym.

Tao Kan, generał z dynastii Jin, urodził się w biednej rodzinie. Pewnego razu, w śnieżny dzień,odwiedził go jego przyjaciel Fan Kui, jednak rodzina Tao nie miała wystarczająco dużo jedzenia, aby Fana i jego ludzi ugościć.

„Proszę, nie martw się. Coś wymyślę" - zapewniła go matka.

Wyjęła siano, które wyściełało ich łóżka i posiekała je, aby nakarmić konie Fana i jego ludzi. Następnie obcięła włosy i sprzedała je, by kupić ryż i warzywa. Tao został dobrze zapamiętanym urzędnikiem w historii Chin, a jego matka była równie znana jako jedna z najbardziej cnotliwych matek.

Wu Zixu, był generałem w Okresie Wiosen i Jesieni. Po tym, jak król Chu zabił jego ojca i starszego brata, ścigał również Wu. Wu uciekał do kraju Wu. Zanim jednak mógł się tam dostać, musiał przekroczyć punkt kontrolny Zhaoguan, który znajdował się pod kontrolą króla Chu. W noc poprzedzającą przekroczenie punktu kontrolnego, Wu tak się zmartwił, że jego włosy w ciągu nocy stały się białe. Następnego dnia, dzięki swoim białym włosom, był w stanie pomyślnie przejść przez punkt kontrolny  i bezpiecznie dotarł do kraju Wu.

Mei Sheng, był uczonym w dynastii Han. Kiedy Liu Bi, król Wu, planował zbuntować się przeciwko cesarzowi, Mei próbował go powstrzymać, mówiąc, że ryzyko jest ogromne „jak dyndanie tysiąca funtów na włosku". Później Liu zawiódł i został zabity.

Włosy i przepowiednie

Chiny znane były również jako kraina boskości i dom dla rozległej i kolorowej kultury wzbogaconej o głębsze znaczenie. Powyższe, to tylko kilka przykładów tego, jak przejawia się to w sferze włosów - to tylko niewielka część tej wielkiej cywilizacji.

Na zakończenie, jest jeszcze jedna anegdota związana z włosami, która łączy starożytną tradycję z naszym współczesnym światem.

Liu Bowen, mędrzec i prorok z dynastii Ming, w swoim proroctwie Shaobing Ge (Pancake Song), przepowiedział kiedyś przyszłość:

„Osoba [która przedstawi Wielką Drogę] nie będzie mnichem ani taoistą. Nosić będzie fryzurę zwykłego człowieka".

Wspomniał również, że ludzie nie będą kultywować w świątyniach i będą kultywować żyjąc w świeckim świecie.

Zbiega się to z praktyką Falun Dafa w dzisiejszych Chinach. Z około 100 milionami praktykujących, praktyka ta kładzie nacisk na zasady Prawdy, Życzliwości, Cierpliwości, esencję tradycyjnej chińskiej kultury. W tej szczególnej erze w historii, łączy przeszłość z teraźniejszością, prowadząc nas od tysięcy lat historii ku jaśniejszej przyszłości.

Tekst oryginalny ukazał się w wersji anglojęzycznej na stronie en.Minghui.org dnia 5.09.2022 r.

Dostępna wersja po angielsku

Dostępna wersja po chińsku